Η πρώτη ημέρα των εργασιών του Ατύπου Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ξεκίνησε στην Αθήνα σήμερα το πρωί. Ο Κανονισμός για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και η μελλοντική ανάπτυξη του τομέα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΔΕΥ) ήταν τα κύρια θέματα συζήτησης.

Η Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και Επίτροπος για θέματα Δικαιοσύνης, Viviane Reding, βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και εκπρόσωποι από οργανισμούς της ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς συμμετείχαν στο Άτυπο Συμβούλιο. Της συνεδρίασης προήδρευσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Χαράλαμπος Αθανασίου.

Κατά την διάρκεια της συνάντησης οι Υπουργοί Δικαιοσύνης επικέντρωσαν την προσοχή τους σε θέματα που αποτελούν προτεραιότητα για την Ελληνική Προεδρία στον τομέα της Δικαιοσύνης. Η μελλοντική ανάπτυξη του χώρου ΔΕΥ είναι ένα πεδίο πολιτικής με άμεσες επιπτώσεις στην ζωή των πολιτών και στην λειτουργία των επιχειρήσεων. Από το 1999 και μετά, πολυετή προγράμματα έχουν παράσχει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την ανάπτυξη του χώρου ΔΕΥ. Το τελευταίο από τα προγράμματα αυτά, το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης για την Δικαιοσύνη και τις Εσωτερικές Υποθέσεις, εκπνέει το 2014. Οι μελλοντικές κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να αντανακλούν τα συμφέροντα και τις ανάγκες των πολιτών.

Τα βασικότερα κοινά στοιχεία των περισσότερων παρεμβάσεων ήταν:

•    Η ανάγκη εμπέδωσης των μηχανισμών αμοιβαίας αναγνώρισης, με ακρογωνιαίο λίθο αυτής την αμοιβαία εμπιστοσύνη, μέσω και της επιμόρφωσης όλων των νομικών επαγγελματιών (δικαστών, δικηγόρων κλπ).
•    Η έμφαση στην εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας, στο ποιοτικό στοιχείο της και στην κωδικοποίησή της.
•    Η ανάγκη βελτίωσης των μηχανισμών συνεργασίας, μέσω και της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (e-justice) και της αποτελεσματικότερης αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών.
•    Η προώθηση της συνεκτικότητας μεταξύ εσωτερικών πολιτικών και εξωτερικών σχέσεων με τρίτες χώρες στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας.
•    Τέλος, η μεγαλύτερη εμπέδωση του Κράτους Δικαίου και των θεμελιωδών Δικαιωμάτων θα πρέπει να περιλαμβάνεται τις κατευθυντήριες αρχές για τη μετά Στοκχόλμη εποχή .

«Ακούσαμε με προσοχή όλα τα σχόλια που διατύπωσαν οι εθνικές αντιπροσωπείες. Ως Προεδρία καλούμε την Επιτροπή να λάβει υπόψη της τις ανησυχίες των Κρατών Μελών κατά τη σύνταξη της Ανακοίνωσής της. Όλα αυτά τα στοιχεία, καθώς και, μεταξύ άλλων, τα συμπεράσματα από το Συνέδριο για τη Δικαιοσύνη (“Assises de la Justice”), η απόφαση που αναμένεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η δημόσια διαβούλευση θα επιτρέψουν στο Συμβούλιο να συνεισφέρει ουσιαστικά, κατά τη συνάντηση του ερχόμενου Ιουνίου, στη συνάντηση  του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα ακολουθήσει μέσα στον ίδιο μήνα».

Το πακέτο νομοθεσίας για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι μία ακόμα βασική προτεραιότητα για την Ελληνική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Οι ροές δεδομένων αποτελούν βασικό στοιχείο της ψηφιακής οικονομίας. «Η ανησυχία του ευρωπαίου πολίτη που ζει και δρα εντός της ΕΕ είναι έντονη, όταν τα προσωπικά του δεδομένα διαβιβάζονται προς τρίτες χώρες. Οι κυβερνήσεις και τα εθνικά κοινοβούλια έχουν ευαισθητοποιηθεί ακόμη περισσότερο, ιδίως μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις σε σχέση σχετικά με τα προγράμματα συλλογής πληροφοριών από ξένες υπηρεσίες. Πρέπει να εξασφαλίσουμε ένα επαρκές επίπεδο προστασίας των προσωπικών δεδομένων, προκειμένου να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών», δήλωσε ο κ. Αθανασίου.

Οι Υπουργοί συμφώνησαν ως προς το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού, επισημαίνοντας την ανάγκη να εξασφαλίζεται η εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων και προς τρίτες χώρες. Επίσης, συμφώνησαν και επεσήμαναν την εξαιρετική φύση της διαβίβασης δεδομένων σε τρίτες χώρες στη βάση παρεκκλίσεων (όταν δηλαδή δεν βασίζεται σε ευρήματα επάρκειας, εταιρικούς κανόνες και συμβατικές ρήτρες) και την ανάγκη πρόβλεψης εγγυήσεων ώστε να διασφαλίζεται το θεμελιώδες δικαίωμα στην προστασία προσωπικών δεδομένων, όπως προβλέπει ο Χάρτης στο άρθρο 8. Οι σχετικές προτάσεις θα εξεταστούν σε τεχνικό επίπεδο. Τέλος, σε σχέση με την επάρκεια των προτεινόμενων μοντέλων, οι Υπουργοί εκδήλωσαν εν γένει ικανοποίηση με όσα προβλέπει το σχέδιο Κανονισμού και ενθάρρυναν την ενίσχυση των μοντέλων αυτών με νέα που θα συζητηθούν σε τεχνικό επίπεδο. «Πρέπει όλοι να εντείνουμε τις προσπάθειές μας, ώστε να καταλήξουμε στα επιθυμητά αποτελέσματα», δήλωσε ο κ. Αθανασίου.

Οι Υπουργοί Δικαιοσύνης είχαν επίσης την ευκαιρία να ακούσουν μία παρουσίαση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε σχέση με μία νομοθετική δέσμη ενίσχυσης των δικονομικών δικαιωμάτων. Το πακέτο περιλαμβάνει:

•    Mια πρόταση Οδηγίας σχετικά με την ενίσχυση ορισμένων πτυχών του τεκμηρίου της αθωότητας και το δικαίωμα παρουσίας στη δίκη στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών,
•    Μία πρόταση Οδηγίας για τις δικονομικές εγγυήσεις για τα παιδιά που είναι ύποπτα ή κατηγορούνται στο πλαίσιο σε ποινικών διαδικασιών και
•    Μία πρόταση Οδηγίας σχετικά με την προσωρινή νομική συνδρομή για υπόπτους ή κατηγορουμένους που στερούνται της ελευθερίας τους αλλά και νομικής συνδρομής στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης.

Οι νομοθετικές αυτές προτάσεις αποσκοπούν στην προώθηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης στα δικαστικά συστήματα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διασφαλίζοντας κατ' επέκταση την ομαλή λειτουργία του ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης.

Τέλος, θέμα συζήτησης απετέλεσε και η διασυνοριακή λειτουργία των μικροδιαφορών. Ο γενικός στόχος του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 861/2007 για τη θέσπιση Ευρωπαϊκής Διαδικασίας Μικροδιαφορών ήταν η βελτίωση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη με τη μείωση του κόστους και την επιτάχυνση της αστικής διαδικασίας για τις μικροδιαφορές τόσο για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις. Τον Νοέμβριο του 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε μία έκθεση, στην οποία εξεταζόταν η λειτουργία του Κανονισμού και υιοθετείτο πρόταση τροποποίησής του. «Η έκθεση της Επιτροπής αναφέρει ότι ο Κανονισμός για τις μικροδιαφορές δεν εφαρμόζεται σε όλη του τη δυναμική από τα κράτη μέλη», δήλωσε ο κ. Αθανασίου. Τα περισσότερα κράτη-μέλη εξέφρασαν την άποψη ότι το μέχρι τώρα ισχύον ανώτατο όριο των 2.000 Ευρώ πρέπει να αυξηθεί ώστε τα εμπλεκόμενα μέρη, ειδικά οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, να επωφεληθούν από την απλοποιημένη διαδικασία. Ωστόσο, εκφράστηκαν διαφορετικές απόψεις για το  καταλληλότερο νέο ανώτατο όριο. Οι Υπουργοί χαιρέτισαν τις προσπάθειες της Επιτροπής να ενισχύσει την χρήση σύγχρονων τεχνολογιών σε διασυνοριακές διαφορές που υπόκεινται στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού, αλλά προειδοποίησαν για το επιπρόσθετο κόστος που το μέτρο αυτό θα συνεπάγεται για τα δικαστήρια. Και τα δύο αυτά ζητήματα θα αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας σε τεχνικό επίπεδο.

«Είμαι βέβαιος ότι η συνάντησή μας θα συμβάλει στην πρόοδο της επεξεργασίας των νομοθετικών προτάσεων στον τομέα της Δικαιοσύνης. Η Προεδρία θα επιδιώξει να αξιοποιήσει τα αποτελέσματα της σημερινής συνάντησης, ούτως ώστε το Συμβούλιο Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων τον Μάρτιο να καταλήξει σε απτά αποτελέσματα», κατέληξε ο κ. Αθανασίου.